Publicaties 2025
Evaluatie Actieplan Nederland Beweegt. Voortgangsrapportage 2024
Het ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) wil het voor mensen makkelijker maken om elke dag meer te bewegen. VWS heeft hiervoor het Actieplan Nederland Beweegt gemaakt, dat loopt van 2023 tot 2025. Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) volgt de ontwikkeling van de drie onderdelen van het Actieplan die meer bewegen moeten stimuleren (de Actielijnen): 1) meer bewustwording van het belang van bewegen, in de hele samenleving maar ook onder beleidsmakers, 2) meer samenwerking tussen organisaties en professionals via de zogeheten Beweegalliantie, 3) meer samenwerking tussen de verschillende domeinen in gemeenten. Deze eerste rapportage laat zien wat er in de eerste 1,5 jaar is bereikt.
Publicaties 2024
Inzicht in mensen die niet en weinig bewegen in Nederland
In deze rapportage is gekeken naar de groep mensen die voldoet aan de Beweegrichtlijnen, de groep die weinig beweegt en de groep die niet beweegt. Een deel van de bevolking van 18 jaar of ouder voldoet aan de Beweegrichtlijn (44 procent). Een klein deel beweegt niet of nauwelijks (bijna twee procent). Daartussen ligt een grote groep mensen die weinig beweegt (ruim 53 procent). Dit rapport laat zien welke groepen in de bevolking vaker niet of weinig bewegen en wat hun beweeggedrag is.
Bewegen door 65-plussers. Naar mate van vitaliteit en zelfstandigheid
De Nederlandse Sportraad stelt een advies op over bewegen en sport door 65-plussers. Het advies en de aanbevelingen zullen gebaseerd worden op de mate van vitaliteit en zelfstandigheid van ouderen. Hiervoor zijn 4 categorieën gebruikt: 1. Vitaal en zelfstandig; 2. Vitaal met een steuntje in de rug; 3. Senior met extra zorg; 4. Senior met dagelijkse zorg. Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) is gevraagd inzicht te geven in de omvang, determinanten en het beweeggedrag van de eerste drie categorieën (de groep Senior met dagelijkse zorg viel buiten het onderzoek omdat daar geen informatie over is).
Het beoefenen van balansactiviteiten door ouderen. De huidige balansindicator uitgelicht
In de afgelopen jaren is er steeds meer aandacht voor het belang van balansoefeningen in de Nederlandse gezondheidsadviezen. Onderzoek laat zien dat een combinatie van duurtraining, krachttraining en balansoefeningen het risico op botbreuken verlaagt. Dit rapport wil duidelijk maken wat de huidige cijfers over balans betekenen en of deze cijfers nuttig zijn om te begrijpen hoe Nederlandse ouderen hun balans kunnen trainen.
Adviesrapport: vernieuwde set Kernindicatoren Sport en Bewegen
Het adviesrapport beschrijft dat de 20 kernindicatoren Sport en Bewegen die in 2014 zijn vastgesteld, zijn geëvalueerd en aangepast om de ontwikkelingen op het gebied van sport en bewegen nu en in de toekomst beter te kunnen volgen. Het advies is om 25 kernindicatoren te gaan gebruiken.
Lange-termijn-indicatoren voor monitoring van Sportakkoord II
Als onderdeel van het monitoren van Sportakkoord II, wordt gebruik gemaakt van indicatoren sport en bewegen. Het RIVM heeft samen met experts en onderzoekers bepaald welke indicatoren hiervoor gebruikt gaan worden.
Evaluatie Actieplan Nederland Beweegt - Plan van Aanpak
Met het Actieplan Nederland Beweegt beoogt het Ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) de juiste voorwaarden te creëren om bewegen gedurende de hele dag te stimuleren en Nederlanders zelf in beweging te krijgen. Het RIVM is door de directie Sport en Bewegen van het Ministerie van VWS gevraagd om het beweegbeleid (2022-2025) zoals beschreven in het Actieplan te evalueren. Als eerste stap is hiervoor een Plan van Aanpak opgesteld.
Update van de impact van de JOGG-aanpak op overgewicht en beweeggedrag bij kinderen en jongeren
In deze publicatie wordt een update gegeven van de impact van de JOGG-aanpak op overgewicht en beweeggedrag bij kinderen en jongeren. De aanpak richt zich op een gezonde leefomgeving voor de jeugd.
Data-infrastructuur Sport en Bewegen: beschikbaarheid van cijfers en preferente databron voor 164 indicatoren
Verschillende organisaties willen weten hoe het gaat met sporten en bewegen in Nederland. Daar is al veel informatie over beschikbaar, maar het is vaak lastig om bijvoorbeeld resultaten uit verschillende onderzoeken te vergelijken. In dit rapport heeft het RIVM op een rij gezet welke landelijke cijfers structureel worden gemeten. Hiervoor is ook informatie verzameld over de databronnen en meetmethoden.
Physical Activity Levels, Correlates, and All-Cause Mortality Risk in People Living With Different Health Conditions
In deze wetenschappelijke publicatie worden beweeggedrag en de gezondheidsvoordelen hiervan bij mensen met gezondheidsproblemen onderzocht, om ze beter te kunnen begrijpen. Daarvoor zijn mensen met 20 verschillende gezondheidsproblemen bestudeerd. Er is gekeken naar hoeveel ze bewegen, welke factoren te maken hebben met hun beweeggedrag en de relatie tussen bewegen en mortaliteit.
Inzicht in sport- en beweeggedrag Nederlandse bevolking. Samenvoegen van achtergrondkenmerken
In deze brochure is het sport- en beweeggedrag van verschillende groepen in Nederland onderzocht. Er is gekeken welke groepen van de bevolking vaker voldoen aan de beweegrichtlijnen, wekelijks sporten en wekelijks voor actieve mobiliteit kiezen. In dit onderzoek zijn achtergrondkenmerken zowel apart als samen bekeken, waardoor we ook kennis kunnen opdoen over hoe belangrijk deze kenmerken ten opzichte van elkaar zijn. Hierdoor kunnen we sport- en beweeggedrag beter verklaren.
Status and Trends of Physical Activity Surveillance, Policy and Research in 164 Countries: Findings from the global observatory for physical activity - GoPa! 2015 and 2020 surveys
In dit internationale onderzoek, waaraan het RIVM heeft meegewerkt, zijn de status en de trends van monitors, beleid en onderzoek voor fysieke activiteit in 164 landen beoordeeld. Hiermee kan inzicht worden verkregen in de nationale en internationale ontwikkelingen rondom beweeggedrag.
Fietsen en chronische ziekten en Fietsgedrag en ervaren gezondheid
Tijdschriftartikelen in Sport & Geneeskunde 2023 (1).
Publicaties 2023
Beweeggedrag in 2021. Door verschillende groepen in de Nederlandse bevolking
In dit rapport geeft het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) uitgebreid inzicht in de verschillen in het beweeggedrag tussen verschillende groepen van de Nederlandse bevolking in 2021. Ook wordt voor het eerst gekeken welke activiteiten het belangrijkst zijn voor voldoende bewegen en het voldoen aan de Beweegrichtlijnen.
Data-infrastructuur Sport en Bewegen: de totstandkoming van een thematische indeling voor indicatoren
Het RIVM is met het Netwerk Kernindicatoren Sport en Bewegen een traject begonnen om bestaande data over sport en bewegen in een overzichtelijke infrastructuur onder te brengen. Voor dit rapport zijn met experts uit onderzoek, praktijk en beleid onderwerpen in thema’s ingedeeld. Daar zijn 12 thema’s uit voortgekomen. Onder de 12 thema’s zijn bijna 400 indicatoren geplaatst waarmee de thema’s in beeld kunnen worden gebracht. Experts hebben per thema aangegeven welke indicatoren zij het belangrijkste vinden.
Patient-Reported Mobility, Physical Activity, and Bicycle Use after Vulvar Carcinoma Surgery
In dit wetenschappelijke onderzoek heeft het RIVM onderzoek gedaan naar patiënten die behandeld worden voor vulvakanker. Voor hen kan lopen en fietsen ongemakkelijk of pijnlijk worden. In dit vragenlijstonderzoek is gekeken hoe vaak deze problemen voorkomen binnen deze patiëntengroep en wat de ernst hiervan is.
Duiding daling in voldoen aan Beweegrichtlijnen tussen 2019 en 2022
Tussen 2019 (vóór de coronapandemie) en 2022 (na de coronapandemie) is er een daling zichtbaar in het percentage Nederlanders dat voldoet aan de Beweegrichtlijnen (4 jaar en ouder: 49% versus 44%). Dit onderzoek laat zien welke groepen minder zijn gaan bewegen en welke activiteiten ze minder zijn gaan doen.
Kennisupdate sport en bewegen. Groepen in de Nederlandse bevolking die minder bewegen
In deze kennisupdate wordt een overzicht gegeven van beschikbare informatie over het beweeggedrag van groepen in de bevolking die minder bewegen. Dit overzicht kan gebruikt worden ter ondersteuning van het nationaal beweegbeleid.
Impact of physical activity on healthcare costs: a systematic review
Medewerkers van het RIVM hebben een wetenschappelijk artikel gepubliceerd over de relatie tussen lichamelijke inactiviteit en zorgkosten.
Zitgedrag in Nederland. Ontwikkelingen tussen 2015 en 2021
Mensen zijn door de jaren heen iets meer gaan zitten: van gemiddeld 8,7 uur per dag in 2015 naar gemiddeld 9,1 uur per dag in 2021. In dit rapport wordt het zitgedrag van verschillende groepen in de Nederlandse bevolking sinds 2015 beschreven.
Publicaties 2022
Elektrisch fietsen in Nederland
Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) heeft een factsheet uitgebracht over het gebruik van de elektrische fiets door Nederlanders. Er is gekeken naar wie de elektrische fiets gebruikt, voor welk(e) doel(en) en afstand en waarom.
20-year individual physical activity patterns and related characteristics
Het RIVM onderzocht wat individuele patronen van beweeggedrag in de vrije tijd zijn bij Nederlandse volwassenen, over een periode van 20 jaar. Daarnaast zijn de achtergrondkenmerken van deelnemers met verschillende patronen vergleken.
Zitgedrag. Van vragenlijst tot cijfer
Het RIVM heeft een methode ontwikkeld om op een standaard manier te berekenen hoeveel tijd mensen in Nederland gemiddeld per dag zitten (zitgedrag). De tijd wordt weergeven in uren en minuten. Met een standaardberekening kunnen onderzoekers de resultaten van verschillende onderzoeken met dezelfde werkwijze beter met elkaar vergelijken. Deze methode wordt in dit rapport uitgelegd.
Impact van scenario’s voor sport en bewegen op gezondheid en zorgkosten. Resultaten van een eerste modelleringsstudie
Deze factsheet beschrijft een onderzoek dat aan de hand van theoretische scenario's en met behulp van modelberekeningen, eerste kwantitatieve inzichten geeft in de mogelijke impact van veranderingen in sport- en beweeggedrag op gezondheid en zorgkosten onder Nederlandse volwassenen, in de periode van 2019 tot en met 2040.
Publicaties 2021
Literatuurscan sport, bewegen en COVID-19
Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) heeft een literatuurscan uitgevoerd gericht op de samenhang tussen sport- en beweeggedrag en (1) de immuunrespons/weerstand en (2) de sociaal-maatschappelijke effecten van niet sporten en bewegen, in het bijzonder eenzaamheid.
Impactvolle determinanten: Bewegen
We bewegen in huis, buitenshuis, op school of op het werk. We bewegen om ergens te komen en we bewegen in onze vrije tijd. Maar wat bepaalt nu of iemand veel of weinig beweegt? Dit hangt samen met veel factoren. Jongere mensen bewegen bijvoorbeeld meer dan oudere. Jongens en mannen bewegen ook meer dan vrouwen en meisjes. Voldoende fietspaden, winkels in de buurt, parken en sportmogelijkheden helpen om te bewegen. Door tijdgebrek bewegen mensen minder. In de factsheet Bewegen heeft het RIVM deze factoren in kaart gebracht.
Rapport Sport- en Beweeggedrag in 2020
Vanaf half maart 2020 kreeg de Nederlandse bevolking te maken met maatregelen om de verspreiding van het virus SARS-CoV-2 tegen te gaan. Dit betekende periodes van thuis werken, sluiting van onder andere scholen en sport- en fitnessclubs, beperkt buiten sporten in groepen en geen sportwedstrijden. De centrale vraag in dit rapport is wat de coronapandemie heeft betekend voor het sport- en beweeggedrag in Nederland in 2020.
An inventory of national surveillance systems assessing physical activity, sedentary behaviour and sport participation of adults in the European Union
Het RIVM heeft op een rij gezet welke nationale monitors er zijn voor het meten van beweeggedrag, sedentair gedrag en sportdeelname onder de volwassen bevolking in alle lidstaten van de Europese Unie.
Publicaties 2020
Lichamelijke activiteit en zorgkosten, 2020
Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) heeft een factsheet opgesteld over de relatie tussen sport- en beweeggedrag en zorgkosten. De resultaten zijn gebaseerd op een literatuuronderzoek.
Beweegrichtlijnen en Wekelijks Sporter: van vragenlijst tot cijfer
Het RIVM heeft een methode ontwikkeld om op een standaard manier te berekenen hoeveel mensen in Nederland voldoen aan de Beweegrichtlijnen. Met deze methode kan ook berekend worden hoeveel mensen minimaal een keer per week sporten. Door de standaardberekening kunnen onderzoekers hun resultaten beter onderling vergelijken. Het RIVM heeft de methode ontwikkeld naar aanleiding van de Beweegrichtlijnen die de Gezondheidsraad in augustus 2017 heeft uitgegeven.
Publicaties 2019
Meer bewegen: doorverwijzing naar activiteiten door eerstelijnszorgverleners
Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) heeft onderzocht of en waarom huisartsen, praktijkondersteuners, jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen mensen adviseren of concreet doorverwijzen naar programma's om meer te bewegen.
Cycling in the Netherlands
Deze (Engelstalige) factsheet is een gezamenlijke publicatie van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) en het RIVM. De factsheet beschrijft de volgende onderwerpen:
- Nederland is fietsland nummer één.
- Fietsen is een cruciaal onderdeel van de dagelijkse lichamelijke activiteit in Nederland.
- Voorbeelden van hoe fietsen in de Nederlandse samenleving is geïmplementeerd.
- Wat fietsen bijdraagt aan de samenleving.
Verschillen tussen generaties in sportdeelname en bewegen gedurende de levensloop
Het RIVM heeft in deze wetenschappelijke publicatie onderzocht of sport- en beweegdeelname verschilt tussen 10-jarige generaties gedurende een deel van hun levensloop.
Publicaties 2018
Gebruik en Veiligheid van Doping en Sportvoedingssupplementen
In opdracht van het Ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) heeft het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) onderzoek uitgevoerd naar gebruik en gezondheidseffecten van doping. De resultaten van het onderzoek zijn gebaseerd op de Leefstijlmonitor en eerdere onderzoeken.
Mogelijkheden tot verbetering van het monitoren van sport-, beweeg- en sedentair gedrag
Het ministerie van VWS heeft het RIVM gevraagd te verkennen wat de mogelijkheden zijn om voldoen aan de Beweegrichtlijnen, wekelijks sporten, en sedentair gedrag objectief te gaan monitoren bij een grote populatie. De resultaten zijn gebaseerd op een literatuuronderzoek en interviews met experts.
Publicaties 2017
Belemmeringen en drijfveren voor sport en bewegen bij ondervertegenwoordigde groepen
Bepaalde groepen mensen in Nederland bewegen en sporten minder vaak. Dit zijn vooral mensen met een lage opleiding en/of laag inkomen, met een migratieachtergrond, ouderen, chronisch zieken, en mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking. Om te stimuleren dat mensen meer bewegen wilde de directie Sport weten welke belemmeringen en drijfveren mensen hierbij ervaren. Hiervoor is literatuuronderzoek gedaan en zijn experts geraadpleegd.
Living close to natural outdoor environments in four European cities: adults' contact with the environments and physical activity
In dit onderzoek heeft het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) onderzocht of de natuurlijke leefomgeving (natural outdoor environment, NOE) in woonwijken verband houdt met het contact met de NOE, beweeggedrag en bewegen in de NOE, in vier verschillende Europese steden (in Nederland: Doetinchem).
Meer publicaties
Voor publicaties van andere RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)-onderzoeken, zie Publicaties | RIVM.