Op deze pagina is meer te lezen over de onderzoeken die op dit moment uitgevoerd worden in het team sport en bewegen van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu).
Omschrijving
Vanuit het Nationaal Preventie Akkoord (NPA) en het coalitieakkoord 2021-2025 is in 2018 de ambitie geformuleerd dat 75% van de mensen in Nederland in 2040 voldoet aan de Beweegrichtlijnen. Om hieraan bij te dragen is in juni 2023 het Actieplan Nederland Beweegt uitgebracht door het Ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport). Met dit Actieplan beoogt VWS de juiste voorwaarden te creëren om bewegen gedurende de hele dag te stimuleren (o.a. via een gezonde leefomgeving) en het in beweging krijgen van Nederlanders zelf. Het Actieplan werkt op drie actielijnen:
- Het vergroten van aandacht en bewustwording voor het belang van bewegen en beweegvriendelijke omgeving;
- Het creëren van meer maatschappelijk initiatief voor bewegen via de Beweegalliantie;
- Het vergroten van de inzet op een lokale/regionale aanpak van bewegen.
Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) evalueert in opdracht van het ministerie van VWS het Actieplan Nederland Beweegt.
Doel
Het overkoepelend doel van dit RIVM evaluatieonderzoek is om te bepalen wat de uitkomst is van alle ondernomen inspanningen en activiteiten vanuit het VWS Actieplan Nederland Beweegt en hoe dit bijdraagt (effect) aan het in beweging krijgen van meer mensen in Nederland.
Per actielijn worden verschillende onderdelen geëvalueerd:
- Voor actielijn 1 is het evaluatiedoel om in kaart te brengen in hoeverre er bij andere relevante beleidsterreinen (naast sport) aandacht is voor bewegen, bewegen onderdeel is van de beleidsvorming en dit beleid ook daadwerkelijk wordt uitgevoerd.
- Voor actielijn 2 is het evaluatiedoel om in kaart te brengen wat de (meer)waarde is van de Beweegalliantie en het Groeiprogramma (ZonMw (Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie)) op het creëren van meer maatschappelijk initiatief voor bewegen.
- Voor actielijn 3 is het evaluatiedoel om inzicht te krijgen in opgedane kennis op het gebied van bewegen en een beweegvriendelijke leefomgeving op lokaal niveau vanuit de GALA monitor, SAII monitor en PGLO en het identificeren van eventuele kennishiaten.
Publicaties en meer informatie
In januari 2025 wordt de eerste voortgangsrapportage verwacht.
Omschrijving
Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) voert samen met GGD (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst) Haaglanden en GGD Hollands Midden een Beweegmeteronderzoek uit. Voor onderzoek naar de gezondheid van de Nederlandse bevolking is het belangrijk om beweeggedrag goed te meten. Het beweeggedrag werd al uitgevraagd via een vragenlijst (o.a. de Gezondheidsmonitor), maar met een beweegmeter kan het beweeggedrag nauwkeuriger gemeten worden. Daarom doen de GGD en het RIVM aanvullend onderzoek op de Gezondheidsmonitor vragenlijst met een beweegmeter. Het onderzoek is in september 2024 van start gegaan en heeft een looptijd van 6 maanden.
Doel
Met een beweegmeter kunnen we zitten, staan, lopen en fietsen meten. Hierdoor krijgen we een nog beter beeld van de gezondheid van de Nederlandse bevolking. Resultaten van dit onderzoek vormen een belangrijke bijdrage aan het gezondheidsbeleid in Nederland.
Omschrijving
Voldoende bewegen wordt gezien als de basis voor een gezonde leefstijl. Hoeveel iemand beweegt kan worden gemeten via sensoren. Sensoren zijn kleine apparaatjes die nauwkeurig verschillende bewegingen die een persoon door de dag heen maakt kan meten. Met sensoren kan het beweeggedrag de hele week, dag en nacht - ofwel 24/7 – worden gemeten.
Bewegen op deze manier meten is standaard aan het worden in wetenschappelijk onderzoek. De sensoren geven informatie over de intensiteit van bewegen (ook over slaap en zitten) en over het moment van de dag of in de week waarop het gedrag plaatsvindt. Dit zijn kenmerken van 24/7 beweeggedrag. De vraag is welke van deze kenmerken het beweeggedrag goed beschrijven. Ook wordt er gekeken welke kenmerken de gezondheid beïnvloeden en of zij geschikt zijn om te gebruiken in beweegrichtlijnen.
Doel
Het doel van dit project is om een set van nieuwe kenmerken van 24/7 patronen van beweeggedrag te ontwikkelen, waarvoor geldt:
- Het geeft de relevante 24/7 beweeggedrag kenmerken weer op basis van informatie uit een sensor;
- Ze zijn eenvoudig en aantrekkelijk te verwoorden, onder meer in beweegrichtlijnen;
- Ze kunnen worden afgeleid uit de meest gebruikte sensorprotocollen.
Daarnaast kijken we hoe vaak bepaalde patroonkenmerken voorkomen in de Nederlandse bevolking. Ook onderzoeken we welke patronen gezond zijn, en welke patronen de kans op ziekte vergroten (bijvoorbeeld veel zitten zonder onderbreking).
Publicaties en meer informatie
De bevindingen zullen gepubliceerd worden in wetenschappelijke artikelen, gepresenteerd op internationale wetenschappelijke congressen en onder de aandacht worden gebracht van partijen binnen het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu), van diverse betrokkenen/belanghebbenden en van het ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport).
Omschrijving
In 2014 heeft de toenmalige minister van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) 20 Kernindicatoren benoemd om de ontwikkelingen van sport en bewegen op lange termijn te volgen. Deze Kernindicatoren geven inzicht in de meest relevante cijfers over het sport- en beweeggedrag in Nederland en alles wat daarbij komt kijken. Denk aan sportfaciliteiten, werkgelegenheid in de sport, en een leefomgeving die uitnodigt om te bewegen.
De 20 kernindicatoren zijn geëvalueerd en aangepast om de ontwikkelingen op het gebied van sport en bewegen nu en in de toekomst beter te kunnen volgen. Het advies is om 25 Kernindicatoren te gaan gebruiken. Voor de meeste Kernindicatoren zijn cijfers direct beschikbaar. Voor 7 Kernindicatoren zijn die er nog niet. Deze worden in de komende jaren ontwikkeld. Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) coördineert de ontwikkeling van de nieuwe Kernindicatoren.
Doel
Het doel van het project is om de vernieuwde set Kernindicatoren van cijfers te voorzien. Deze worden gepubliceerd op de webpagina Overzicht Kernindicatoren sport en bewegen | Sport en bewegen in cijfers.
Publicaties en meer informatie
Adviesrapport: vernieuwde set Kernindicatoren Sport en Bewegen | RIVM
Omschrijving
Ieder jaar wordt de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor (vragenlijst van CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) en RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)) afgenomen onder de Nederlandse bevolking. Op basis van de gegevens van deze vragenlijst wordt onder andere het aandeel van de bevolking dat voldoet aan de Beweegrichtlijnen bepaald. Daarnaast wordt tweejaarlijks de Aanvullende module bewegen en ongevallen (RIVM, VeiligheidNL en CBS) en de Aanvullende module middelen (Trimbos-instituut, RIVM en CBS) van de Leefstijlmonitor uitgevoerd.
Deze vragenlijsten bevatten veel interessante informatie over de gezondheid en leefstijl, waaronder sport en bewegen, van de Nederlandse bevolking. Het RIVM voert met deze gegevens ieder jaar 2 extra verdiepende onderzoeken uit. Het onderwerp van deze onderzoeken is afhankelijk van waar op dat moment vraag naar is en wordt bepaald in samenspraak met onder andere VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport).
Doel
Deze publicaties geven verdiepende informatie over relevante onderwerpen, op basis van de data uit de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor, Aanvullende module bewegen en ongevallen van de Leefstijlmonitor en Aanvullende module middelen van de Leefstijlmonitor.
Publicaties en meer informatie
- Meer informatie over de vragenlijst: Gezondheidsenquête vanaf 2014 | CBS en Leefstijlmonitor | RIVM
- Recente publicaties:
Omschrijving
Bewegen is goed voor iedereen van jong tot oud en speelt een centrale rol in de aanpak van volksziekten zoals obesitas, kanker en Alzheimer. Momenteel voldoet ongeveer de helft van de Nederlandse bevolking aan de Beweegrichtlijnen. Bepaalde groepen in de bevolking blijven echter stelselmatig achter. Tegelijkertijd wordt er vanuit beleid nagestreefd dat in 2040 75% van de bevolking voldoet aan de Beweegrichtlijnen.
Het in cijfers uitdrukken van (gezondheids)effecten, kosten en baten van veranderingen in beweeggedrag is noodzakelijk om de invloed van beleidsprogramma’s op de middellange en langere termijn goed te kunnen inschatten. De recente modelstudie van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) naar de impact van sport en bewegen op gezondheid en zorgkosten maakte gebruik van een eerste modelontwikkeling waarin een selectie van aandoeningen en een gezondheidsperspectief werden gebruikt voor het doorrekenen van een drietal theoretische scenario’s. Vanuit zowel beleid, praktijk en wetenschap is de behoefte uitgesproken om dit model te verbreden door:
- volksziektes zoals dementie en kanker aan het model toe te voegen;
- de bredere effecten van sport en bewegen op welzijn en welvaart mee te nemen en;
- uit te gaan van concrete interventies en beleidsprogramma’s in plaats van theoretische scenario’s.
De resultaten van dit onderzoek helpen enerzijds de beleidspraktijk aan concrete handvatten voor het bevorderen van beweeggedrag onder (specifieke groepen binnen) de bevolking en ondersteunen anderzijds de beleids- en besluitvorming rondom sport- en beweegbeleid.
Doel
De directie Sport van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) vraagt het RIVM de kennisbasis van de relatie tussen sport- en beweeggedrag en volksziekten te versterken door enerzijds de effecten van sport- en beweeggedrag breder te kwantificeren en anderzijds in kaart te brengen wat de kwantificeerbare effecten zijn van enkele concrete (voorgenomen) beleidsmaatregelen. Bovendien vraagt VWS een zo realistisch mogelijke inschatting te maken van de daadwerkelijk te verwachten gedragsverandering.