Het aandeel van de bevolking van 12 jaar en ouder dat maandelijks of vaker actief is als vrijwilliger in de sport

 

Bron: Vrijetijdsomnibus (CBS, bewerking: Mulier Instituut)
Meetjaar: 2024
Nieuwe cijfers verwacht: 2027

Overzicht

Vrijwilligerswerk in de sport is één van de kernindicatoren voor het landelijk monitoren van sport en bewegen. Hoeveel Nederlanders zijn vrijwilliger in de sport? Op deze pagina worden de nationale cijfers gepresenteerd. Deze worden voor verschillende groepen in de bevolking beschreven.

Heden, verleden en toekomst

Nationaal

Sla de grafiek Vrijwilligerswerk in de sport 2012-2024* over en ga naar de datatabel

Een op de tien Nederlanders actief als vrijwilliger in de sport

In 2024 was 9% van de Nederlanders van 12 jaar en ouder maandelijks of vaker actief als vrijwilliger in de sport. De trend over tijd van het aandeel Nederlanders dat actief is als vrijwilliger is stabiel (2016-2024).

De Sport Toekomstverkenning concludeert dat het aandeel van de Nederlanders dat vrijwilligerswerk doet in de sport de komende jaren gelijk zal blijven of licht dalen. Dit heeft vooral te maken met demografische ontwikkelingen, individualisering, het toenemende belang van flexibiliteit onder potentiële vrijwilligers en de vraag naar vrijwilligers op andere gebieden.

*NB: In 2020 is door de coronacrisis het veldwerk anders verlopen dan normaal. Hierdoor zijn er minder face-to-face interviews afgenomen. Het is onbekend of deze aanpassingen de vergelijkbaarheid met eerdere metingen hebben beïnvloed. Door een tegenvallende respons van de face-to-face interviews in 2022 zijn extra respondenten benaderd voor de interviews. Dit heeft tot gevolg gehad dat het veldwerk voor een kleine groep later plaatsvond (maart-mei 2023). Daarnaast zijn in 2019 de cijfers van 2012, 2014 en 2016 aangepast vanwege een nieuwe weging.

Landsdeel

Sla de grafiek Vrijwilligerswerk in de sport 2024 over en ga naar de datatabel

Geen verschil tussen landsdelen in vrijwilligerswerk in de sport

In 2024 waren er geen verschillen tussen landsdelen in het percentage vrijwilligers in de sport. De trend over tijd is sinds 2016 min of meer stabiel voor alle landsdelen.

 

Bron:  Vrijetijdsomnibus, 2012-2018 (SCP) i.s.m CBS), 2020-2024 (CBS, bewerking: Mulier Instituut). De VTO-metingen van 2020-2024 zijn tot stand gekomen via een samenwerking van de Boekmanstichting (namens OCW) en het Mulier Instituut (namens VWS) met het CBS. 

Methode: Het maandelijks doen van vrijwilligerswerk in de sport is nagevraagd in de VTO. Aan de respondenten is gevraagd hoe vaak zij in de afgelopen 12 maanden vrijwilligerswerk hebben gedaan in de sport. Meer informatie over de methode is te vinden op de methode pagina van de (kern)indicatoren.

Vrijwilligerswerk in de sport door verschillende groepen in de bevolking

Geslacht

Sla de grafiek Vrijwilligerswerk in de sport naar leeftijd 2012-2024 over en ga naar de datatabel

Mannen vaker actief als vrijwilliger in de sport dan vrouwen

In 2024 waren Nederlandse mannen van 12 jaar en ouder (12%) vaker actief als vrijwilliger in de sport dan vrouwen (6%). Mannen zijn ook iets vaker lid van een sportvereniging. Het verschil tussen mannen en vrouwen als vrijwilliger was kleiner geworden tot 2018, maar is sinds 2022 weer iets groter.

Leeftijd

Sla de grafiek Vrijwilligerswerk in de sport naar leeftijd 2012-2024 over en ga naar de datatabel

Jongeren en 35 t/m 54-jarigen iets vaker actief als vrijwilliger 

In 2024 waren Nederlandse 12 t/m 19 jarigen (13%) en 35 t/m 54-jarigen (12%) iets vaker maandelijks of vaker actief als vrijwilliger in de sport dan 65-79 jarigen, maar de verschillen zijn klein. Voor alle leeftijdsgroepen komt het beeld min of meer overeen met cijfers uit eerdere meetjaren.

Opleidingsniveau

Sla de grafiek Vrijwilligerswerk in de sport naar hoogste voltooide opleiding 2012-2024 over en ga naar de datatabel

Mensen met een Hbo of Wo opleiding iets vaker actief als vrijwilliger in de sport

In 2024 waren hbo'ers en wo'ers van 25 jaar en ouder iets vaker actief als vrijwilligers in de sport (10%) dan de mensen met basisonderwijs of een vmbo-diploma (6%). Hbo en wo'ers zijn ook iets vaker lid van een sportvereniging.

 

Chronische aandoening/beperking

Sla de grafiek Vrijwilligerswerk in de sport naar chronische aandoening/beperking 2012-2024 over en ga naar de datatabel

Mensen zonder een beperking zijn vaker actief als vrijwilliger in de sport

In 2024 waren mensen zonder een beperking vaker actief als vrijwilliger in de sport dan mensen met een aandoening of beperking (10%). Dit beeld is vergelijkbaar over de meetjaren. 

Overig

Download de overige uitsplitsingen

Vrijwilligerswerk in de sport is ook uitgesplitst  naar:

  • Herkomst
  • Burgerlijke staat
  • Huishoudsamenstelling
  • Maatschappelijke arbeidspositie
  • Mate van verstedelijking
  • Gemeentegrootte
  • Ervaren gezondheid
  • Lichamelijke beperking
  • Huishoudinkomen
  • Geaardheid
  • Landsdeel

Deze cijfers zijn te vinden in het Excelbestand dat hieronder te downloaden is.

Type vrijwilligerswerk en sporttak

Type vrijwilligerswerk

Sla de grafiek Uitgevoerde vrijwilligerstaken in de sport 2024 over en ga naar de datatabel

Vrijwilligerswerk betreft vaak trainer, coach of begeleider van sporters

In 2024 gaf 42% van de vrijwilligers werkzaam in sport aan training te geven, te coachen en/of sporters te begeleiden. Daarnaast draaide 30% van de vrijwilligers bardiensten. Andere veel vervulde taken waren organisatorisch en/of commissie werk,  het organiseren van evenementen of toernooien en taken als official, scheidsrechter of jury. 

Sporttak

Sla de grafiek Vrijwilligerswerk naar sporttak 2016 over en ga naar de datatabel

Meeste vrijwilligerswerk wordt gedaan in veldvoetbal

In 2016 werd het meeste vrijwilligerswerk door Nederlanders van 12 jaar en ouder gedaan in de veldvoetbal (32%). Voor de andere sporttakken ligt dit percentage een stuk lager. In de tennis werd door 8% van de vrijwilligers in de sport werk gedaan. In de hockey 7% en in de paardensport en volleybal was dit beide 4%. Deze cijfers zijn niet beschikbaar voor de meetjaren 2018, 2020 en 2022.

 

Internationale vergelijking

Internationale vergelijking

Nederlanders doen relatief veel vrijwilligerswerk in sport 

Om een internationale vergelijking te kunnen maken is gebruik gemaakt van gegevens uit de Eurobarometer 2022. Hieruit blijkt dat gemiddeld 10% van de inwoners van de EU-landen vrijwilligerswerk in de sport doet of binnen 2 maanden wil gaan doen. In dit onderzoek gaf 18% van de Nederlanders aan dit te (willen gaan) doen. Hiermee staan we op een tweede plaats, achter Luxemburg en Ierland (beiden 19%).

De Eurobarometer is een onderzoeksproject van de Europese Commissie. Het betreft een grote publieke opiniepeiling die in Nederland wordt uitgevoerd door TNS NIPO. Gegevens over sporten en lichamelijke activiteit zijn ook in 2002, 2009, 2013 en 2017 verzameld.

In de Eurobarometer is één vraag opgenomen over vrijwilligerswerk in de sport. Deze luidt: "Bent u momenteel betrokken of van plan om in de komende twee maanden mee te doen aan vrijwilligerswerk dat sportactiviteiten ondersteunt?". Deze vraag bevat 5 antwoordcategorieën: 'Ja, momenteel', 'Ja, ben ik van plan', 'Nee, maar wel gedaan', 'Nee, nooit gedaan en niet van plan' en 'Weet niet'.

Top 5 Europa

Sla de grafiek Top 5 Europa - Vrijwilligerswerk in de sport, 2022 over en ga naar de datatabel

Nederland heeft grootste aandeel vrijwilligers in de sport

Op basis van de Eurobarometerdata blijkt dat 15% van de Nederlanders momenteel vrijwilligerswerk doet binnen de sport. Daarmee is Nederland koploper binnen Europa, waar gemiddeld 6% van de bevolking vrijwillig ondersteuning biedt aan deze sector. Wanneer de bestaande groep vrijwilligers gecombineerd wordt met diegenen die in de komende twee maanden vrijwilligerswerk willen gaan doen, staat Nederland met 18% net achter Luxemburg en Ierland (beiden 19%).

Beleid

Verandering gewenst in het vrijwilligersbeleid bij sportverenigingen

De prognose is dat het aantal vrijwilligers in de sport mogelijk terug loopt de komende jaren, met name op structurele taken. Een deel van de sportverenigingen kampt al met een te kort.  Vrijwilligerswerk in de sport is dan ook onderdeel van het Sportakkoord II, gestart in 2023. Het ondersteunen en opleiden van vrijwilligers is onderdeel van opgave 9: versterking van de uitvoeringskracht. 

Het historisch overzicht nationaal sportbeleid geeft een kijk in het Nederlandse sportbeleid van 1940 tot nu.

Meer informatie

R. van den Dool (Mulier Instituut)
S. van der Meer (Mulier Instituut)