Het aandeel van de bevolking van 12 jaar en ouder dat maandelijks of vaker actief is als vrijwilliger in de sport
Bron: CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) Vrijetijdsomnibus (VTO) CBS, 2012-2018 (SCP (Sociaal Cultureel Planbureau
)), 2020-2022 (Mulier Instituut)
Meetjaar: 2022
Nieuwe cijfers: 2025
Overzicht
Vrijwilligerswerk in de sport is één van de 20 kernindicatoren voor het landelijk monitoren van sport en bewegen. Hoeveel Nederlanders zijn vrijwilliger in de sport? Op deze pagina worden de nationale cijfers gepresenteerd. Deze worden voor verschillende groepen in de bevolking beschreven.
alle kernindicatoren
Heden, verleden en toekomst
Nationaal
Een op de tien Nederlanders actief als vrijwilliger in de sport
In 2022 was 9% van de Nederlanders van 12 jaar en ouder maandelijks of vaker actief als vrijwilliger in de sport. Dit beeld komt overeen met cijfers uit eerdere jaren.
De Sport Toekomstverkenning concludeert dat het aandeel van de Nederlanders dat vrijwilligerswerk doet in de sport de komende jaren gelijk zal blijven of licht dalen. Dit heeft vooral te maken met demografische ontwikkelingen, individualisering, het toenemende belang van flexibiliteit onder potentiële vrijwilligers en de vraag naar vrijwilligers op andere gebieden.
Landsdeel
Geen verschil tussen landsdelen in vrijwilligerswerk in de sport
In 2022 waren er geen verschillen tussen landsdelen in het percentage vrijwilligers in de sport. Dit komt overeen met eerdere meetjaren.
Tussen 2012 en 2022 is de trend in het percentage vrijwilligers in de sport stabiel voor alle gewesten.
*NB: de cijfers van 2012, 2014 en 2016 zijn aangepast vanwege een nieuwe weging. Daarnaast is in 2020 door de coronacrisis het veldwerk anders verlopen dan normaal. Hierdoor zijn er minder face-to-face interviews afgenomen. Het is onbekend of deze aanpassingen de vergelijkbaarheid met eerdere metingen hebben beïnvloed. Door een wat tegenvallende respons van de face-to-face interviews in 2022 zijn extra respondenten benaderd voor de interviews. Een en ander had tot gevolg dat het veldwerk voor een kleine groep later plaatsvond (maart-mei 2023).
Bron: CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) Vrijetijdsomnibus (VTO). 2012-2018, SCP (Sociaal Cultureel Planbureau ) in samenwerking met het CBS. De VTO-metingen van 2022 zijn tot stand gekomen via een samenwerking van de Boekmanstichting (namens OCW (Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen)) en het Mulier Instituut (namens VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)) met het CBS.
Methode: Het maandelijks doen van vrijwilligerswerk in de sport is nagevraagd in de VTO. Aan de respondenten is gevraagd hoe vaak zij in de afgelopen 12 maanden vrijwilligerswerk hebben gedaan in de sport. Meer informatie over de methode is te vinden op de methode pagina van de (kern)indicatoren.
Vrijwilligerswerk in de sport door verschillende groepen in de bevolking
Geslacht
Mannen iets vaker actief als vrijwilliger in de sport dan vrouwen
In 2022 waren Nederlandse mannen van 12 jaar en ouder (12%) iets vaker actief als vrijwilliger in de sport dan vrouwen (7%). Mannen zijn ook iets vaker lid van een sportvereniging. Het verschil tussen mannen en vrouwen als vrijwilliger is kleiner geworden over de jaren.
Leeftijd
Kleine verschillen naar leeftijd in actief zijn als vrijwilliger in de sport
In 2022 waren Nederlandse 35 t/m 54 jarigen (13%) het meest maandelijks of vaker actief als vrijwilliger in de sport en 20 t/m 34 jarigen het minst vaak actief (7%). De verschillen tussen de leeftijdsgroepen zijn dus klein. Voor alle leeftijdsgroepen komt het beeld min of meer overeen met cijfers uit eerdere meetjaren.
Opleidingsniveau
Opleidingsniveaus even actief als vrijwilliger in de sport
In 2022 waren Nederlanders van 25 jaar en ouder met verschillende opleidingsniveaus even actief als vrijwilligers in de sport. In voorgaande jaren waren Nederlandse middelbaar- en hogeropgeleiden van 25 jaar en ouder iets vaker actief als vrijwilligers in de sport dan de lageropgeleiden.
Chronische aandoening/beperking
Mensen met een aandoening/ beperking even vaak actief als vrijwilliger in de sport
In 2022 waren mensen met een chronische aandoening en/of een lichamelijke beperking even vaak actief als vrijwilliger in de sport dan mensen zonder een aandoening of beperking. Dit beeld varieert tussen de meetjaren. Met name voor de mensen met een lichamelijke beperking (wel of in combinatie met een chronische aandoening) schommelen de percentages over de tijd. De trends voor de andere groepen zijn relatief stabiel.
Overig
Download de overige uitsplitsingen
Vrijwilligerswerk in de sport is ook uitgesplitst naar:
- Herkomst
- Burgerlijke staat
- Huishoudsamenstelling
- Maatschappelijke arbeidspositie
- Mate van verstedelijking
- Gemeentegrootte
- Ervaren gezondheid
- Lichamelijke beperking
- Huishoudinkomen
- Geaardheid
- Landsdeel
Deze cijfers zijn te vinden in het Excelbestand dat hieronder te downloaden is.
Type vrijwilligerswerk en sporttak
Type vrijwilligerswerk
Vrijwilligerswerk betreft vaak trainer, coach of begeleider van sporters
In 2022 gaf 36% van de vrijwilligers werkzaam in sport aan training te geven, te coachen en/of sporters te begeleiden. Daarnaast draaide 36% van de vrijwilligers bardiensten. Andere veel vervulde taken waren organisatorisch en/of commissie werk, het organiseren van evenementen of toernooien en taken als official, scheidsrechter of jury.
Sporttak
Meeste vrijwilligerswerk wordt gedaan in veldvoetbal
In 2016 werd het meeste vrijwilligerswerk door Nederlanders van 12 jaar en ouder gedaan in de veldvoetbal (32%). Voor de andere sporttakken ligt dit percentage een stuk lager. In de tennis werd door 8% van de vrijwilligers in de sport werk gedaan. In de hockey 7% en in de paardensport en volleybal was dit beide 4%. Deze cijfers zijn niet beschikbaar voor de meetjaren 2018, 2020 en 2022.
Vergelijking met andere kernindicatoren
Vrijwilligerswerk naar clublid
Tweevijfde leden sportvereniging doet vrijwilligerswerk
In 2022 deed van de Nederlanders van 12 jaar en ouder die lid zijn van een sportvereniging 20% maandelijks of vaker aan vrijwilligerswerk. Dit hoeft niet bij dezelfde vereniging te zijn als waar zij een lidmaatschap hebben. Van de Nederlanders die geen lid zijn van een sportvereniging deed 6% aan vrijwilligerswerk in de sport.
Meer informatie over de kernindicator 'clublidmaatschap' is hier te vinden.
Internationale vergelijking
Nederlanders doen relatief veel vrijwilligerswerk in sport
Om een internationale vergelijking te kunnen maken is gebruik gemaakt van gegevens uit de Eurobarometer 2017. Hieruit blijkt dat gemiddeld 6% van de inwoners van de EU (Europese unie) Europese unie -landen aan vrijwilligerswerk doet in de sport. In dit onderzoek gaf 19% van de Nederlanders aan dit te doen. Hiermee staan we op een gelijke eerste plaats met Zweden.
In het EU-project 'Social Inclusion and Volunteering in Sports Clubs in Europe' (SIVSCE) zijn tien Europese landen betrokken (Nederland, België, Denemarken, Engeland, Duitsland, Hongarije, Noorwegen, Polen, Spanje en Zwitserland). In deze landen zijn vragenlijsten over vrijwilligerswerk uitgezet bij minimaal 30 sportclubs per land. In 2017 heeft het project resultaten gepubliceerd over de betrokkenheid en inzet van vrijwilligers bij sportclubs. In de tien landen samen heeft 42% van de vrijwilligers aangegeven eens per week of vaker aan vrijwilligerswerk te doen in de sport. In Nederland geldt dit volgens het rapport voor ruim de helft van de vrijwilligers (55%).
Beleid
Verandering gewenst in het vrijwilligersbeleid bij sportverenigingen
De prognose is dat het aantal vrijwilligers in de sport mogelijk terug loopt de komende jaren, met name op structurele taken. Een deel van de sportverenigingen kampt al met een te kort. Vrijwilligerswerk in de sport is dan ook onderdeel van het Nationaal Sportakkoord: Sport verenigt Nederland dat in juni 2018 ondertekend is. Een doelstelling in het deelakkoord 'vitale sport- en beweegaanbieders' is om voor 2021 het vrijwilligersklimaat en beleid binnen sportverenigingen te verbeteren.
Het historisch overzicht nationaal sportbeleid geeft een kijk in het Nederlandse sportbeleid van 1940 tot nu.
Meer informatie
-
Lees meer over het maken van vrijwilligersbeleid voor een vereniging
G.C.W. Wendel-Vos (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))