Aantal uren dat Nederlanders van 4 jaar en ouder zitten op een gemiddelde dag in de week
De kernindicator zitgedrag geeft het gemiddeld aantal uren zittende en (half)liggende activiteiten weer, waarbij weinig energie wordt verbruikt (≤1,5 MET) met uitzondering van slapen. Voorbeelden zijn tv-kijken, lezen, naaien, op de computer werken, zittend gamen of zitten tijdens transport.
Bron: LSM-A Bewegen en Ongevallen/Leefstijlmonitor, RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) , VeiligheidNL in samenwerking met CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) , 2021
Meetjaar: 2021
Nieuwe cijfers: 2024
Overzicht
Zitgedrag is één van de 20 kernindicatoren voor het landelijk monitoren van sport en bewegen. Hoeveel zitten Nederlanders eigenlijk? Op deze pagina worden nationale cijfers gepresenteerd. Deze worden voor verschillende groepen in de bevolking beschreven. Ook worden de zitactiviteiten die gedaan worden weergegeven. Zitgedrag wordt vergeleken met enkele andere kernindicatoren uit dezelfde bron en een internationale vergelijking wordt gemaakt. Daarnaast wordt een korte toelichting van het huidige beleid gegeven.
alle kernindicatoren
Heden, verleden en toekomst
Aantal uren zitten door de algemene bevolking grafiek
Licht stijgende trend in zitgedrag
In 2021 brachten Nederlanders van 4 jaar en ouder dagelijks gemiddeld 9 uur en 6 minuten zittend door. In het weekend zitten Nederlanders gemiddeld ruim een uur minder per dag dan doordeweeks.
Over de jaren is een licht stijgende trend te zien in het aantal uren zitten.
In de Sport Toekomstverkenning werd geconcludeerd dat Nederlanders tot 2030 naar verwachting evenveel zullen zitten als vandaag de dag.
* In 2021 had de huis-aan-huis waarneming voor de LSM-A Bewegen en Ongevallen te kampen met verstoringen als gevolg van corona(maatregelen). Bij de interpretatie van de cijfers van 2021 moet rekening worden gehouden dat de COVID-19-pandemie en de daarmee gepaard gaande maatregelen mogelijk invloed kunnen hebben gehad op het gedrag en de gezondheid van de geïnterviewde.
Bron: LSM-A Bewegen en Ongevallen/Leefstijlmonitor, RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu), VeiligheidNL in samenwerking met CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek), 2015, 2017, 2019, 2021
Methode: De kernindicator zitgedrag is nagevraagd met een aangepaste versie van de Marshall vragenlijst*. In deze vragenlijst wordt gevraagd om voor een normale week in de afgelopen maanden de gemiddelde tijd te schatten die op een doordeweekse dag en op een weekenddag zittend besteed wordt aan verschillende activiteiten. Meer informatie is te vinden op de methode pagina.
Zitgedrag in verschillende groepen van de bevolking
Geslacht
Mannen en vrouwen zitten ongeveer even veel
In 2021 zaten Nederlandse mannen van 4 jaar en ouder dagelijks gemiddeld 9 uur en 18 minuten. Voor vrouwen was dit 8 uur en 54 minuten.
Tussen 2015 en 2021 is het gemiddeld aantal dagelijkse zituren voor mannen stabiel. Voor vrouwen is een lichte stijging te zien.
Met name op doordeweekse dagen zaten mannen in 2015, 2017 en 2021 iets meer dan vrouwen. Dit verschil was niet te zien in 2019. In het weekend zitten mannen en vrouwen nagenoeg even lang.
Leeftijd
Jongeren en volwassenen zitten het meest
In 2021 zaten Nederlandse jongeren (12 t/m 17 jaar) en volwassenen (18 t/m 65 jaar) dagelijks het meest; gemiddeld 9 uur en 42 minuten en 9 uur 36 minuten. Kinderen (4 t/m 11 jaar) zitten het minst met gemiddeld 7 uur en 12 minuten per dag.
Tussen 2015 en 2021 is het aantal zituren onder volwassenen en ouderen toegenomen. Onder jongeren is het aantal zituren gedaald in deze periode. Voor kinderen (4 t/m 11 jaar) is het aantal zituren tussen 2015 en 2021 stabiel gebleven.
Op doordeweekse dagen wordt meer gezeten dan op weekenddagen. Dit verschil is het grootst (1 uur en 42 minuten) bij volwassenen en het kleinst (6 minuten) bij de ouderen.
Opleidingsniveau
Hogeropgeleiden zitten het meest
In 2021 brachten Nederlandse hogeropgeleiden van 25 jaar en ouder op een gemiddelde dag in de week bijna 1,5 uur meer zittend door dan lageropgeleiden (9 uur en 42 minuten versus 8 uur en 24 minuten). Dit verschil is voornamelijk zichtbaar op doordeweekse dagen en komt doordat lageropgeleiden minder zitten tijdens werk. Op weekenddagen zitten lager-, middelbaar en hogeropgeleiden nagenoeg even veel.
Tussen 2015 en 2021 is het gemiddeld aantal dagelijkse zituren iets toegenomen onder lager en middelbaar opgeleide Nederlanders. Voor hogeropgeleiden is het verloop over de tijd nagenoeg stabiel.
Chronische aandoening/beperking
Nederlanders met of zonder chronische aandoening zitten evenveel
In 2021 zaten Nederlanders van 12 jaar en ouder met een chronische aandoening even veel als mensen zonder een aandoening of beperking, ongeveer 9 uur en 30 minuten op een gemiddelde dag in de week. Nederlanders met een lichamelijke beperking dan wel niet in combinatie met een chronische aandoening zaten minder (8 uur en 36 minuten en 8 uur en 12 minuten per dag).
Dit beeld is vergelijkbaar met cijfers uit 2017 en 2019 en met name zichtbaar op doordeweekse dagen In het weekend zaten alle groepen nagenoeg even veel.
Type beperking
Geen verschil in zituren naar type beperking
In 2021 zaten Nederlanders van 12 jaar en ouder met een motorische, visuele of auditieve beperking nagenoeg even veel, ongeveer 8 uur op een gemiddelde dag van de week. Dit is vergelijkbaar met cijfers uit 2017 en 2019.
Auditief en visueel beperkte Nederlanders zitten ruim een half uur meer op doordeweekse dagen dan op weekenddagen. Voor Nederlanders met een motorische beperking was dit verschil kleiner.
Overig
Download de overige uitsplitsingen
Zitgedrag is ook uitgesplitst naar:
- Herkomst
- Burgerlijke staat
- Huishoudsamenstelling
- Maatschappelijke arbeidspositie
- Mate van verstedelijking
- Ervaren gezondheid
- Lichamelijke beperking
- Chronische aandoening
- Overgewicht
Deze cijfers zijn te vinden in een Excelbestand dat hieronder te downloaden is.
* In 2021 had de huis-aan-huis waarneming voor de LSM-A Bewegen en Ongevallen te kampen met verstoringen als gevolg van corona(maatregelen). Bij de interpretatie van de cijfers van 2021 moet rekening worden gehouden dat de COVID-19-pandemie en de daarmee gepaard gaande maatregelen mogelijk invloed kunnen hebben gehad op het gedrag en de gezondheid van de geïnterviewde.
Zitgedrag naar achtergrondkenmerken 2015-2021
-
Kernindicator zitgedrag uitgesplitst naar achtergrondkenmerken 2015_2017_2019_2021 27-06-2022 Kernindicator zitgedrag uitgesplitst naar achtergrondkenmerken 2015_2017_2019_2021 XLSX | 71.29 KB
-
Zitgedrag in Nederland. Ontwikkelingen tussen 2015 en 2021 10-08-2023 Zitgedrag in Nederland. Ontwikkelingen tussen 2015 en 2021 PDF | 3.41 MB
Zitactiviteiten per leeftijdsgroep
Uren per dag besteed aan zitactiviteiten
Kinderen en jongeren zitten veel op school
Voor kinderen is zitten op school met gemiddeld 3 uur per dag de belangrijkste zitactiviteit. Jongeren zitten dagelijks veel tijdens de les en het maken van huiswerk (gemiddeld ruim 3 uur) en tijdens computer-, tablet- of smartphone-gebruik in de vrije tijd (gemiddeld ruim 3 uur). Volwassenen brengen dagelijks vooral op het werk veel uren zittend door (gemiddeld ruim 2,5 uur) en tijdens het tv kijken (gemiddeld ruim 2 uur). De belangrijkste zitactiviteiten voor ouderen zijn tv kijken (gemiddeld 3,5 uur) en overige zitactiviteiten zoals bijvoorbeeld (krant) lezen, puzzelen of handwerken (gemiddeld ruim 2 uur). Dit beeld komt nagenoeg overeen met eerdere meetjaren.
* In 2021 had de huis-aan-huis waarneming voor de LSM-A Bewegen en Ongevallen te kampen met verstoringen als gevolg van corona(maatregelen). Bij de interpretatie van de cijfers van 2021 moet rekening worden gehouden dat de COVID-19-pandemie en de daarmee gepaard gaande maatregelen mogelijk invloed kunnen hebben gehad op het gedrag en de gezondheid van de geïnterviewde.
Tijd besteed aan zitactiviteiten 2015-2021
Zitgedrag in vergelijking met andere kernindicatoren
Beweegrichtlijnen
Weinig verschil in aantal zituren
In 2021 zaten Nederlanders van 4 jaar en ouder die voldoen aan de beweegrichtlijnen (9 uur per dag) evenveel als mensen die niet voldoen aan de beweegrichtlijnen (9 uur en 12 minuten per dag). Dit geldt zowel voor doordeweekse dagen als weekenddagen. Deze cijfers zijn vergelijkbaar met eerdere meetjaren.
Meer informatie over de kernindicator 'beweegrichtlijnen' is hier te vinden.
Sportdeelname wekelijks
Sporters zitten meer
In 2021 zaten Nederlanders van 4 jaar en ouder die minimaal één keer per week sporten (gemiddeld 9 uur en 30 minuten) op een gemiddelde dag in de week iets meer dan Nederlanders die minder dan één keer per week aan sport doen (gemiddeld 8 uur en 42 minuten). Deze verschillen zijn zichtbaar op doordeweekse dagen en niet op weekenddagen. Deze cijfers zijn vergelijkbaar met eerdere meetjaren.
Meer informatie over de kernindicator 'sportdeelname wekelijks' is hier te vinden.
Naar kernindicator pagina
Internationale vergelijking zitgedrag
Internationale vergelijking
Nederlanders zitten relatief veel
Om een internationale vergelijking te kunnen maken is gebruik gemaakt van gegevens uit de Eurobarometer 2022. Hieruit blijkt dat Nederlanders veel zitten ten opzichte van andere Europeanen. In dit onderzoek gaf 26% van de Nederlanders aan meer dan 8,5 uur te zitten op een gemiddelde dag. Gemiddeld in de EU (Europese unie)-landen is dit 11%.
De Eurobarometer is een onderzoeksproject van de Europese Commissie. Het betreft een grote publieke opiniepeiling die in Nederland wordt uitgevoerd door TNS NIPO. Gegevens over sporten en lichamelijke activiteit zijn ook in 2002, 2009, 2013 en 2017 verzameld.
In de Eurobarometer is één vraag opgenomen over zitgedrag. Deze luidt: "Hoeveel tijd brengt u zittend door op een normale dag? Dit betreft o.a. tijd besteed achter een bureau, tijdens bezoek aan vrienden, tijdens studeren, of tv kijken." Deze vraag bevat 5 antwoordcategorieën variërend van "2,5 uur of minder" tot "meer dan 8,5 uur per dag".
Top 5 Europa
Nederland heeft het grootste aandeel veel-zitters
Uit de Eurobarometer blijkt dat in Nederland in vergelijking met andere Europese landen relatief veel mensen meer dan 8,5 uur per dag zitten (26%). Tevens doen in Nederland, evenals in Denemarken en Tsjechië, relatief veel mensen ook regelmatig aan lichamelijke activiteit en/of sport, in vergelijking met de andere EU (Europese unie)-landen.
Beleid zitgedrag
Nationaal
De Gezondheidsraad adviseert in haar adviesrapport ‘Beweegrichtlijnen 2017': voorkom veel stilzitten. De beweegrichtlijnen zijn aangenomen door de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en vormen een structureel onderdeel van het huidige sport- en beweegbeleid in Nederland.
Het historisch overzicht nationaal sportbeleid geeft een kijk in het Nederlandse sportbeleid van 1940 tot nu.
Internationaal
Zowel de Europese Commissie als de WHO (World Health Organisation) wijzen in hun beleidsstukken op het belang van minder zitten. Zo benoemt de WHO in haar ‘Global Action Plan on Physical Activity 2018-2030’ vier strategische doelen en 20 dimensie-overstijgende beleidsacties die in de verschillende lidstaten zouden kunnen worden ingezet ter bevordering van lichamelijke activiteit en het tegengaan van veel stilzitten.
Achtergrond en bronnen
Meer informatie
- Lees meer over de Leefstijlmonitor
- Allesoversport.nl: Zitgedrag