De toekomst van de sport in Nederland belichten we vanuit vier verschillende perspectieven, waarbij telkens één van de opgaven voor sport centraal staat. De andere opgaven zijn in zo’n perspectief ondergeschikt.
De vier perspectieven geven elk afzonderlijk een eenzijdig en uitvergroot beeld van de toekomst. Geen van de geschetste toekomstbeelden zal zelfstandig werkelijkheid worden. Samen geven de perspectieven een diversiteit weer in het denken over de toekomst van de sport.
Vier perspectieven op sport en bewegen
Per perspectief beschrijven we achtereenvolgens:
- Drijfveren. Wat mensen drijft om zich voor sport en bewegen in te zetten als ze denken volgens dit perspectief.
- Streefbeeld. Een uitvergroting van een wenselijke toekomst, eenzijdig geredeneerd vanuit de kernwaarden van één perspectief. Streefbeelden bevatten een antwoord op een specifieke opgave en een strategie om dit te bereiken.
- Sport en bewegen in dit perspectief. Elk perspectief heeft een eigen definitie van sport.
- Strategie gedragen door … Wie er aan zet is om het streefbeeld te realiseren.
- Medestanders. Partijen en organisaties die de strategie van dit perspectief zouden steunen.
- Rekening houden met mogelijke weerstand. Een eenzijdige strategie levert ook weerstand op.
- Belangrijke dilemma’s binnen dit perspectief. In de strategie voor elk perspectief zit soms ook spanning.
De vier perspectieven naast elkaar
In elk perspectief staat een van de vier opgaven voor sport en bewegen centraal. Zo wordt er in Naar de top alleen gesport om te winnen, terwijl in Door Vriendschap Verenigd meedoen en betrokkenheid centraal staan. In het perspectief Voel je fit sport en beweegt iedereen om lekker in zijn vel te zitten, met de vrijheid om zelf te bepalen welke sport- of beweegactiviteit we wanneer en met wie doen. Bij het vierde perspectief, Leef mee draait het om de totaalbeleving van sport: sport is wat je beleeft en deelt met anderen.
Tabel 1: Drijfveren van de vier perspectieven
Door Vriendschap Verenigd |
|
---|---|
Voel je fit |
|
Naar de top |
|
Leef mee |
|
Definitie van sport
Tabel 2: verschillende definities van sport van de perspectieven
Door Vriendschap Verenigd |
In dit perspectief gaat het om samen sporten en bewegen. De betrokkenheid bij de vereniging is breder dan het zelf sporten. Sport verbindt mensen met verschillende achtergronden en wensen. |
Voel je fit |
In dit perspectief sport je en beweeg je vaak, met wie en wanneer jij wilt. Dat kan per dag verschillen. We sporten en bewegen voor onze gezondheid en omdat het gewoon leuk is. |
Naar de top |
In dit perspectief sport je om te winnen. Topsporters doen er alles aan doen om de beste te worden. Talenten ontwikkelen zich. Sporters halen het beste uit zichzelf en elkaar naar boven. |
Leef mee |
In dit perspectief gaat het om de beleving van sport. Sport is meeleven en beleven, reallife of virtueel. We zijn allemaal hartstochtelijke fans voor het leven. |
Wie de perspectieven naast elkaar ziet, wordt getroffen door wat er in elk perspectief onder ‘sport’ wordt verstaan. In Door Vriendschap Verenigd gaat het vooral om georganiseerde sport in verenigingsverband, terwijl in het perspectief Voel je fit ook wandelen en bedrijfsfitness tot sport gerekend worden. Voor topsporters betekent sport je grenzen verleggen, terwijl volgens Voel je fit bewegen vooral leuk en gezond moet zijn. Gaming en e-sports kunnen volgens Leef mee ook tot sport worden gerekend, terwijl dat bij de andere perspectieven nog wel vraagtekens oproept. De perspectieven maken dit soort impliciete verschillen expliciet, waardoor misverstanden kunnen worden voorkomen.
Zo’n misverstand ontstaat bijvoorbeeld in discussies over de professionalisering van sportverenigingen. Vanuit Door Vriendschap Verenigd denk je dan aan deskundigheidsbevordering van de bestaande bestuursleden en vrijwilligers (Van Hoye et al. 2016). Vanuit Voel je fit denk je bij professionalisering aan het vervangen van vrijwilligers door betaalde krachten – de professionals (Lucassen en Van Kalmthout 2015).
Ook een woord als ‘meedoen’ is in sportdiscussies een allemansvriend, met in elk perspectief een andere betekenis. In Door Vriendschap Verenigd gaat het om de sociologische betekenis (participeren, saamhorigheid, geaccepteerd worden ondanks je beperkingen, en de inclusieve maatschappij), terwijl het in Voel je fit wordt gebruikt als een synoniem voor (samen met anderen) sporten of bewegen. In Naar de top is meedoen vooral meetellen met de grote sportlanden. In Leef mee is het vooral meejuichen (‘wie niet springt is geen ...’).
Perspectieven en de sportwereld
Deze perspectieven kunnen de sportwereld helpen bij het beschrijven van breed gedragen toekomstvisies. Dat kan op verschillende niveaus: bijvoorbeeld voor een gemeente, een club of een bond. Door vanaf het begin expliciet ruimte te geven aan alle perspectieven, ontstaat minder snel een tunnelvisie, waardoor slechts vanuit een of twee perspectieven op sport wordt doorgeredeneerd.
Perspectieven en sportbeleid
De perspectieven kunnen ook helpen bij het lezen en schrijven van beleidsnota’s over sport. Als je met deze perspectieven in het achterhoofd recente gemeentelijke sportnota’s leest, zie je dat deze vooral zijn geschreven vanuit Door Vriendschap Verenigd en Voel je fit. Alleen in de nota’s van de grotere steden is het perspectief Leef mee meegenomen. Als schrijver van een sportnota kan het helpen om een concepttekst eens vanuit de vier verschillende perspectieven door te (laten) lezen. Dat verhoogt het draagvlak voor de nota of geeft beter aan waar keuzes, al dan niet impliciet, gemaakt zijn.
Lees meer in: Bijdragen aan een sportiever Nederland