Het nationale sportakkoord omvat een aantal thema's. De voortgang op het thema 'Positieve sportcultuur' wordt gemonitord aan de hand van onderstaande indicatoren:
Cijfers Veilig voelen
Huidige situatie
In 2022 voelde het merendeel (82%) van de Nederlandse sporters en/of wedstrijdbezoekers van 12 jaar en ouder zich meestal veilig tijdens en rond sportwedstrijden. Personen woonachtig in Noord-Nederland voelden zich in 2022 iets vaker veilig bij sportwedstrijden vergeleken met de andere landsdelen, maar de verschillen zijn erg klein.
Trend over tijd
Tussen 2012 en 2022 is er en stijgende trend te zien in het percentage Nederlanders sporters en/of wedstrijdbezoekers van 12 jaar en ouder dat zich veilig voelt bij sportwedstrijden. Dit is zichtbaar in alle landsdelen van Nederland.
Sportklimaat - Veilig voelen is ook één van de 20 kernindicatoren sport en bewegen.
Bron: CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) Vrijetijdsomnibus (VTO) CBS, 2012-2018 (Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP (Sociaal Cultureel Planbureau))), 2020-2022 (Mulier Instituut)
Methode: Zie webpagina kernindicator 'Sportklimaat - Veilig voelen' en de methode pagina van de (kern)indicatoren
Nieuwe cijfers: 2025
Kernindicator Sportklimaat veilig voelen naar achtergrondkenmerken 2012-2018
Wangedrag
Huidige situatie
In 2022 heeft ruim een kwart (28%) van de Nederlandse sporters en/of wedstrijdbezoekers van 12 jaar en ouder wangedrag in de sport meegemaakt of is hier getuige van geweest. In Oost-Nederland was dit percentage het hoogst (31%) en in West-Nederland het laagst (25%).
Trend over tijd
Tussen 2012 en 2022 is er een dalende trend te zien in het percentage Nederlanders dat wangedrag in de sport heeft meegemaakt of hier getuige van is geweest. Deze dalende trend is zichtbaar in alle landsdelen van Nederland.
*In 2020 is zowel sportdeelname als wedstrijdbezoek afgenomen, hierdoor is de kans op het meemaken of getuige zijn van wangedrag ook lager.
Sportklimaat - Wangedrag is ook één van de 20 kernindicatoren sport en bewegen.
Bron: CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) Vrijetijdsomnibus (VTO) CBS, 2012-2018 (Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP (Sociaal Cultureel Planbureau))), 2020-2022 (Mulier Instituut)
Methode: Zie webpagina kernindicator 'Sportklimaat - Wangedrag' en de methode pagina van de (kern)indicatoren
Nieuwe cijfers: 2025
Kernindicator Sportklimaat wangedrag naar achtergrondkenmerken 2012-2020
Cijfers over de indicator tevredenheid met persoonlijke aandacht voor welbevinden van kinderen worden hieronder gepresenteerd. Deze vraag is gesteld voor gym-, zwem- en sportdocent of trainer. Voor kinderen onder de 12 jaar is ook aan de ouders gevraagd hoe tevreden zij zelf zijn met de aandacht van de docent en/of trainer voor het welbevinden van hun kind. Bij elke sport is nagevraagd door wie de training werd verzorgd meerdere antwoorden waren mogelijk, door: een ouder of vrijwilliger, een jeugdspeler uit een hoger team, een professionele trainer. Voor elke type trainer is nagevraagd hoe tevreden het kind (en de ouder) is met de persoonlijke aandacht van de trainer voor het welbevinden van het kind.
Gymles-Zwemles-Sport
Kinderen ruim tevreden met persoonlijke aandacht van docent
In 2021 gaven kinderen hun gym- en zwemdocenten een ruime voldoende (8,1 en 8,0) op de vraag hoe tevredenheid zij zijn met de persoonlijke aandacht van de docent voor hun persoonlijk welbevinden. Voor sporttrainers lag het rapportcijfer gegeven door kinderen met een 8,5 iets hoger. Ook jongeren gaven hun sporttrainers een 8,5.
Type sporttrainer
Kinderen ruim tevreden met aandacht van sporttrainer
In 2021 waren kinderen en jongeren ruim tevreden met de persoonlijke aandacht van de sporttrainer voor hun welbevinden. Kinderen gaven professionals als trainer een iets hogere score (8,7) dan een ouder of vrijwilliger (8,4) of een jeugdspeler uit een hoger team (8,2). Dit beeld kwam overeen met de scores die jongeren hun trainer gaven.
Gymles-Zwemles-Sport
Ouders ruim tevreden met persoonlijke aandacht van docent voor hun kind
In 2021 gaven ouders alle docenten/trainers een 8 of hoger op de vraag hoe tevredenheid zij zijn met de persoonlijke aandacht van de docent of trainer voor het welbevinden van hun kind, waarbij de sporttrainer het hoogste scoorde met een 8,5.
Type sporttrainer
Ouders ruim tevreden met aandacht van sporttrainer
In 2021 waren ouders ruim tevreden met de persoonlijke aandacht van de sporttrainer voor het welbevinden hun kind. Ouders gaven professionals als trainer een iets hogere score (8,4) dan een ouder of vrijwilliger (8,2) of een jeugdspeler uit een hoger team (8,1).
* In 2021 had de huis-aan-huis waarneming voor de LSM-A Bewegen en Ongevallen te kampen met verstoringen als gevolg van corona(maatregelen). Bij de interpretatie van de cijfers van 2021 moet rekening worden gehouden dat de COVID-19-pandemie en de daarmee gepaard gaande maatregelen mogelijk invloed kunnen hebben gehad op het gedrag en de gezondheid van de geïnterviewde.
Bron: LSM-A Bewegen en Ongevallen/Leefstijlmonitor, RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu), VeiligheidNL in samenwerking met CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek), 2021
Methode: De vraag hoe tevreden kinderen waren met de persoonlijke aandacht voor hun welbevinden door hun gym-, zwem- en sportdocent of trainer is nagevraagd bij alle respondenten die aangaven training te volgen. Antwoorden werden gegeven op een schaal van 1 tot 10. Meer informatie is te vinden op de methode pagina.
Nieuwe cijfers: 2024
Totaal
Gedragingen tijdens wedstrijden voornamelijk positief en sportief
Uit de monitor blijkt dat 91 procent van de gedragingen in de geobserveerde sportwedstrijden positief is, 7 procent negatief (met name discussie aangaan of wegwerpgebaren maken) en 2 procent excessief, zoals slaan, schoppen of bijten.
Zie voor meer informatie over sportief gedrag de Monitor sportief wedstrijdgedrag 2022.
Geslacht
Onder mannen vaker negatief en excessief gedrag
In de periode 2017-2022 was het aandeel negatieve gedragingen groter bij wedstrijden van mannenteams dan vrouwenteams.
Zie voor meer informatie over sportief gedrag de Monitor sportief wedstrijdgedrag 2022.
Leeftijd
Naarmate sporters ouder worden nemen negatieve en excessieve gedragingen toe
De gedragingen bij geobserveerde wedstrijden van alle leeftijdsgroepen zijn met name positief. Bij jongeren en senioren (18-35 jaar) is het aandeel onsportief wedstrijdgedrag gelijk. Negatief en excessief gedrag is het hoogst onder veteranen (35+ jaar).
Zie voor meer informatie over sportief gedrag de Monitor sportief wedstrijdgedrag 2022.
Gedragingen in verschillende teamsporten
Meeste negatieve gedragingen bij voetbal wedstrijden
De gedragingen bij alle geobserveerde sporten zijn met name positief. Negatief en excessief gedrag (oftewel onsportief gedrag) komt vaker voor bij voetbal dan bij de andere sporten. Bij (beach)volleybal komen de minste negatieve gedragingen voor. Bij onsportieve voetbalwedstrijden worden vaker discussies gevoerd dan bij sportieve wedstrijden en bij hockeywedstrijden gaat het vaker om het maken van wegwerpgebaren en hoofdschudden.
Bron: SportklimaatApp, 2017-2022 (observatieonderzoek), Mulier Instituut.
Methode: In de Monitor sportief wedstrijdgedrag 2022 wordt gerapporteerd over de gedragingen in Nederlandse sportwedstrijden. Via de SportklimaatApp zijn in de periode 2017-2022 1.623 wedstrijden van negen verschillende teamsporten geanalyseerd, waarin in totaal 236.887 gedragingen van sportief of onsportief wedstrijdgedrag zijn geregistreerd. In 2020, 2021 en 2022 waren de omstandigheden door de coronamaatregelen anders dan gebruikelijk. Hierdoor zijn er in totaal minder wedstrijden geobserveerd, was er geen of nauwelijks publiek tijdens wedstrijden aanwezig en zijn sommige sporten minder geobserveerd dan in de jaren daarvoor. Dit maakt dat de gepresenteerde resultaten met voorzichtig geduid moet worden. Meer informatie hierover is terug te lezen in de Monitor sportief wedstrijdgedrag 2022.
Nieuwe cijfers: 2024
Buurtsportcoaches, combinatiefunctionarissen en cultuurcoaches maken onderdeel uit van de Brede Regeling Combinatiefuncties. Ze stimuleren sporten, bewegen en/of deelnemen aan cultuur en verbinden verschillende sectoren. In 2022 waren er in 340 (van de 344) Nederlandse gemeenten buurtsportcoaches werkzaam. In totaal gaat het om 3.509 fte. Buurtsportcoaches hebben een rol in de uitvoering van de ambities binnen de thema's van het Nationaal Sportakkoord.
Informatie over de inzet van buurtsportcoaches is afkomstig uit vier bronnen:
- Een panel van buurtsportcoaches (het onderzoekspanel BRC)
- Een panel van Nederlandse gemeenten (het VSG gemeentepanel)
- Een panel van werkgevers van buurtsportcoaches (het onderzoekspanel werkgevers BRC)
- De Monitor Brede Regeling Combinatiefuncties, waarin jaarlijks de uitrol van de regeling wordt gemonitord met input van alle aan de regeling deelnemende gemeenten
Onderstaande informatie is ook terug te vinden in de factsheet 'De inzet van buurtsportcoaches voor het nationaal sportakkoord' uit 2019 van het Mulier Instituut. Meer informatie over de inzet van buurtsportcoaches op de zes thema’s (‘deelakkoorden’) van het Nationaal Sportakkoord uit de peilingen in het voorjaar van 2021 is terug te vinden in de factsheet 'De inzet van buurtsportcoaches voor lokale sportakkoorden'. Voor 2023 zijn de thema’s van Nationaal Sportakkoord II en bijbehorende cijfers terug te vinden in de factsheet 'De rol van buurtsportcoaches in het sportakkoord II en bij onderdelen van GALA'
2023
Buurtsportcoaches leveren een bijdrage aan een positieve sportcultuur
In 2023 leverde 47% van de ondervraagde buurtsportcoaches met hun werkzaamheden een bijdrage aan de ambities van het thema 'sociaal veilige sport'. Van de ondervraagde gemeenteambtenaren geeft 60% aan buurtsportcoaches een bijdrage te laten leveren aan dit thema. De werkzaamheden van buurtsportcoaches richten zich hierbinnen met name op het waarborgen van sociaal veilige sport. Ook zetten zij zich onder andere in voor het bespreekbaar maken hiervan.
2021
Buurtsportcoaches leveren een bijdrage aan een positieve sportcultuur
In 2021 leverde 65% van de ondervraagde buurtsportcoaches met hun werkzaamheden een bijdrage aan de ambities van het thema Positieve Sportcultuur. Van de ondervraagde gemeenteambtenaren en werkgevers gaf respectievelijk 71% en 81% aan buurtsportcoaches een bijdrage te laten leveren aan dit thema. De werkzaamheden van buurtsportcoaches richten zich met name op het vergroten van pedagogische en didactische expertise door middel van scholing van trainers en coaches. Ook zetten zij zich in voor onder andere het opleiden van het kader van clubs, als clubkadercoach.
2019
Buurtsportcoaches leveren een bijdrage aan een positieve sportcultuur
In 2019 leverde 67% van de ondervraagde buurtsportcoaches met hun werkzaamheden een bijdrage aan de ambities van het thema Positieve Sportcultuur. Van de ondervraagde gemeenteambtenaren gaf ook tweederde aan buurtsportcoaches een bijdrage te laten leveren aan dit thema. De werkzaamheden van buurtsportcoaches richten zich met name op het vergroten van pedagogische en didactische expertise door middel van scholing van trainers en coaches. Ook zetten zij zich in voor onder andere het tegengaan van grensoverschrijdend gedrag zoals agressie, geweld en seksuele intimidatie.
Bron: Mulier Instituut/VSG, VSG gemeentepanel, najaar 2019/voorjaar 2021/voorjaar 2023.
Mulier Instituut, panel Wij Buurtsportcoaches, najaar 2019/voorjaar 2021/voorjaar 2023.
Mulier Instituut, VSG werkgeverspanel, voorjaar 2021.
Methode: De methodebeschrijving is te vinden op de website van het Mulier Instituut.
Nieuwe cijfers: 2025