De score van de openbare ruimte op de mogelijkheid voor mensen om te sporten en te bewegen
De kernindicator Beweegvriendelijke Omgeving laat zien hoe de fysieke omgeving in de openbare ruimte scoort op de mogelijkheid voor mensen om te sporten en te bewegen. De veronderstelling is dat een meer beweegvriendelijke omgeving bijdraagt aan meer sporten en bewegen.
Bron: Diverse bronnen, Mulier Instituut
Meetjaar: 2024
Nieuwe cijfers: 2026
Overzicht
De beweegvriendelijke omgeving is één van de kernindicatoren voor het landelijk monitoren van sport en bewegen. Hoe beweegvriendelijk is jouw omgeving? Op deze pagina worden de nationale cijfers en cijfers naar gemeenten en stedelijkheidsgraad weergegeven. Cijfers op buurtniveau zijn bij Buurtatlas apart te downloaden. Daarnaast wordt een korte toelichting op het huidige beleid gegeven.
alle kernindicatoren
Heden, verleden en toekomst
Nationaal
Sla de grafiek Beweegvriendelijkheid omgeving in Nederland 2020-2024 over en ga naar de datatabelDe beweegvriendelijke omgeving in Nederland
In 2024 bedraagt de gemiddelde score voor heel Nederland op de kernindicator Beweegvriendelijke Omgeving 68 op een schaal van 0 tot en met 100. De beweegvriendelijkheid van de omgeving is sinds 2020 gestegen met 8 punten. De scores op de deelindicatoren zijn als volgt: sport en speelplekken 82, nabijheid van voorzieningen 69, recreatief groen en blauw 63 en sportaccommodaties 56.
In 2020 is de rekenmethodiek vernieuwd, waardoor de scores vanaf 2020 niet te vergelijken zijn met eerdere jaren.
In de Sport Toekomstverkenning wordt geconcludeerd dat de omgeving steeds beweegvriendelijker zal worden.
*Begin 2023 is een extra werving geweest voor aanvullende data voor de deelindicator sport- en speelplekken, daarom zijn in augustus 2023 de cijfers voor 2022 herberekend en aangepast.
Lokaal
Veel verschil tussen gemeenten in beweegvriendelijkheid van omgeving
De score op de kernindicator Beweegvriendelijke omgeving verschilt sterk per gemeente. De meest beweegvriendelijke gemeenten bevinden zich voornamelijk in het westen van Nederland, met name in de provincies Zuid- en Noord-Holland.
Ook in deelindicatoren grote verschillen per gemeente
De kernindicator Beweegvriendelijke omgeving is opgebouwd uit 4 deelindicatoren (zie Methoden). Ook in de bijdragen van de deelindicatoren aan de kernindicator zijn grote verschillen zichtbaar tussen gemeenten. Zie daarvoor onderstaande kaarten van de vier deelindicatoren per gemeente:
- Sportaccommodaties
- Sport- en speelplekken
- Recreatief groen en blauw
- Nabijheid van voorzieningen
Gerelateerde kaarten
Bron: Diverse bronnen, Mulier Instituut, 2024
Methode: De kernindicator bestaat uit 4 deelindicatoren, die allen een score hebben van 0 tot en met 100;
1. Sportaccommodaties (diversiteit en nabijheid voetbalvelden, hockeyvelden, tennisbanen, sporthallen, fitnessvoorzieningen en zwembaden)
2. Sport- en speelplekken (nabijheid sport- en speelplekken in de openbare ruimte)
3. Recreatief groen en blauw (nabijheid en oppervlakte parken, water geschikt voor recreatief gebruik)
4. Nabijheid van voorzieningen (o.a. gemiddelde afstand tot supermarkt en school)
De totaalscore is het gemiddelde van de scores op de deelindicatoren waarop een score is behaald. Hoe hoger de score, hoe meer mensen een goede bereikbaarheid, nabijheid of diversiteit van een deelindicator hebben.
Omdat de mogelijkheden om te fietsen en wandelen centraal staan in de beweegvriendelijke omgeving, zijn de nabijheid van sportaccommodaties, sport- en speelplekken, recreatief groen en blauw en voorzieningen, berekend door gebruik te maken van een fiets- en wandelwegennetwerk.
De deelindicatoren zijn op het laagst mogelijke geografisch schaalniveau berekend. De deelindicatoren zijn berekend op het niveau van de CBS-vierkanten van 100 * 100 meter. We maken alleen gebruik van CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) vierkanten waar mensen wonen. Voor meer informatie over de berekening en bronverwijzing per deelindicator, zie Methoden en bronnen | Beweegvriendelijke omgeving.
Beweegvriendelijkheid van omgeving naar mate van stedelijkheid
naar stedelijkheid
Sla de grafiek Beweegvriendelijkheid omgeving in Nederland naar stedelijkheid 2024 over en ga naar de datatabelNiet-stedelijke gebieden zijn minder beweegvriendelijk
Niet-stedelijke gemeenten scoren lager op de kernindicator Beweegvriendelijke Omgeving (score 56 op een schaal van 0 tot en met 100) dan zeer sterk stedelijke gemeenten (score 74 op een schaal van 0 tot 100). Niet-stedelijke gemeenten scoren hoog op de aanwezigheid van recreatief groen en blauw. Zeer sterk stedelijke gemeenten scoren hoog op de nabijheid van voorzieningen en de aanwezigheid van sport- en speelplekken.
Zie onderstaand Excelbestand voor eerdere meetjaren.
Definitie van stedelijkheidsgraad
Stedelijkheid van een bepaald gebied (rastervierkant, buurt, wijk, gemeente) is een maatstaf voor de concentratie van menselijke activiteiten (wonen, werken, naar school gaan, winkelen, uitgaan etc.) gebaseerd op de gemiddelde omgevingsadressendichtheid (Oad). Onder Oad wordt verstaan het aantal adressen binnen een cirkel met een straal van één kilometer rondom een adres, gedeeld door de oppervlakte van de cirkel. Voor de berekening hiervan wordt eerst voor ieder adres de Oad vastgesteld. Daarna is het gemiddelde berekend van de omgevingsadressendichtheden van alle afzonderlijke adressen binnen het beschouwde gebied.
Hierbij zijn vijf categorieën onderscheiden:
- zeer sterk stedelijk: gemiddelde Oad van 2500 of meer adressen per km2;
- sterk stedelijk: gemiddelde Oad van 1500 tot 2500 adressen per km2;
- matig stedelijk: gemiddelde Oad van 1000 tot 1500 adressen per km2;
- weinig stedelijk: gemiddelde Oad van 500 tot 1000 adressen per km2;
- niet stedelijk: gemiddelde Oad van minder dan 500 adressen per km2.
Beweegvriendelijke omgeving overige uitsplitsingen 2020-2024
Beleid
Omgevingswet
Toenemende aandacht voor de beweegvriendelijke omgeving
In de afgelopen jaren is de beleidsmatige aandacht voor de openbare ruimte in relatie tot het sportbeleid toegenomen. Met het intrede van de Omgevingswet is deze aandacht nog verder toegenomen. Deze wet bundelt wet- en regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving en stelt de leefomgeving en de gebruiker centraal in plaats van de regels. Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) heeft een bijdrage geleverd aan diverse onderdelen van het proces van beleid en uitvoering van de Omgevingswet, vanaf vraagstukken rondom doelen en normen, tot en met implementatie en gegevensvoorziening. De VSG voorziet met de nieuwe wet een grote kans om sport en bewegen een integraal onderdeel van ruimtelijke ontwikkelingen te laten zijn en heeft een handreiking voor gemeenten (PDF)opgesteld.
Het loket gezond leven heeft een stappenplan gemaakt om gezondheid op de agenda te krijgen van gemeenten. Aangezien gezondheid onderdeel zal zijn van zowel hun omgevingsvisie als hun omgevingsplan.
Nationaal sport- en beweegbeleid
Nationaal sport- en beweegbeleid
Op 1 april 2023 is het Sportakkoord II van start gegaan. Dit akkoord loopt tot en met eind 2026. De strategische partners van het sportakkoord zijn het ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport), de Vereniging Sport en Gemeenten/Vereniging van Nederlandse Gemeenten, NOC*NSF (Nederlands Olympisch Comité * Nederlandse Sport Federatie) en Platform Ondernemende Sportaanbieders (POS). Zij hebben drie ambities geformuleerd: het fundament op orde, een groter bereik en meer (zichtbare) betekenis. De strategieën die hiervoor zijn opgesteld zijn ondergebracht onder zes thema’s:
|
|
|
|
|
|
De beweegvriendelijke omgeving is onderdeel van het thema 'Ruimte voor sport en bewegen' en één van de kernindicatoren die wordt gebruikt om de impact van het Sportakkoord te monitoren.
Het historisch overzicht nationaal sportbeleid geeft een kijk in het Nederlandse sportbeleid van 1940 tot nu.
Meer informatie
- Lees meer over de sportaccomodaties in Nederland in het rapport van het Mulier Instituut uit 2023
- Lees meer over het creëren van een beweegvriendelijke omgeving op allesoversport.nl
- In de Rapportage Sport 2018 zijn de belangrijkste sport gerelateerde trends en ontwikkelingen te vinden
- Meer informatie over sportief gebruik van de leefomgeving is hier te vinden
-
Meer kaarten over gezondheid en milieu van de omgeving zoals luchtkwaliteit op Atlas Leefomgeving
persoonsnamen
M. Noordzij (Mulier Instituut)
N. Meulenbroek (Mulier Instituut)