Werken met lokale (sport)data

De informatie op deze webpagina ondersteunt het maken van een startfoto voor lokaal sport- en beweegbeleid, zoals deze wordt toegelicht in de handreiking ‘werken met (lokale) data in de sport’. De handreiking biedt beleidsmedewerkers en uitvoerende professionals handvatten en bronnen om de juiste lokale data te vinden en te benutten.

De benodigde informatie om met de handreiking te werken wordt via deze webpagina gebundeld ontsloten. Zo wordt het maken van een startfoto ondersteund door het ontsluiten van lokale data per thema van het sportakkoord. Daarnaast worden toekomstbeelden geschetst op basis van informatie uit de sport toekomstverkenning en projecties die zijn gemaakt in het kader van de juiste zorg op de juiste plek.

Het werken met de handreiking is in twee pilotregio's uitgetest, te weten Drenthe en Twente.

Startfoto

Een startfoto is een gecombineerd overzicht van het huidige sport- en beweegbeleid (beleidsanalyse) en de meest recente feiten en cijfers aangaande sport en bewegen. Op deze manier wordt de situatie in beeld gebracht als vertrekpunt voor een nieuwe beleidsperiode.

Lokale data per thema

Om de impact van beleidsprogramma’s en losstaande -interventies te volgen in de tijd worden indicatoren gebruikt. Deze indicatoren hebben een signalerende functie. De pagina werken met indicatoren voor sport- en beweegbeleid geeft een overzicht van beschikbare indicatoren binnen verschillende thema’s voor sport- en beweegbeleid.

Bij het monitoren van het nationaal Sportakkoord zijn voor elk van de deelthema’s een aantal indicatoren aangewezen om gedurende de looptijd van het sportakkoord in de tijd te volgen. Deze worden ontsloten via themapagina’s op deze website. Daarbij is steeds aandacht voor de beschikbare lokale en/of regionale cijfers.

Reflectietool lokaal sportakkoord

De reflectietool is een hulpmiddel om inzicht te krijgen in de voortgang van een lokaal sportakkoord. De checklist gaat over de samenwerking en de uitvoering van het lokale sportakkoord. Welke factoren bevorderen de voortgang? Welke factoren belemmeren de voortgang? Met als belangrijkste uitkomst: draagt de samenwerking in het akkoord bij aan het realiseren van de gezamenlijke doelstellingen? De uitkomsten worden getoond op een dashboard en geven input voor een open gesprek van het kernteam over de voortgang.

Toekomstbeeld Sport en Bewegen

Ontwikkelingen in de sport

De laatste decennia zien we effecten van maatschappelijke ontwikkelingen, zoals individualisering en flexibilisering, in de sport. Meer mensen gingen buiten de vereniging om sporten en een gezonde leefstijl kreeg steeds meer aandacht, waarvan meer bewegen een belangrijk onderdeel vormt.

Bedrijven ontdekten sport als een wereldwijde groeimarkt en digitale innovaties veranderden in snel tempo de wijze waarop supporters de sport beleven. Grote sportevenementen werden een vast onderdeel van citymarketing; steden zetten zichzelf hiermee in binnen- en buitenland op de kaart.

Ondertussen gingen taken en verantwoordelijkheden in zorg en welzijn van de landelijke overheid over naar gemeentelijke overheden. Het sportbeleid – zowel lokaal als nationaal – raakte onder andere als gevolg hiervan steeds meer verweven met andere beleidsterreinen.

Sport in de toekomst

Het toekomstbeeld voor het werkveld sport en bewegen wordt mede gevormd door meer autonome sociaaleconomische en maatschappelijke ontwikkelingen, ook wel de drijvende krachten genoemd.

Deze relevante ontwikkelingen vinden plaats op het gebied van Demografie, en Economie, maar het betreft ook Sociaal-culturele ontwikkelingen, Technologische, Ecologische en Politiek-bestuurlijke ontwikkelingen (DESTEP).

Bekijk de resultaten van de sporttoekomstverkenning 

Demografische ontwikkelingen
We hebben te maken met vergrijzing, bevolkingsgroei, een toename in het aandeel hoog opgeleiden en het aandeel niet-westerse migranten en leegloop van perifere gebieden. Naarmate mensen ouder worden, zijn ze minder actief. Echter, de ouderen van tegenwoordig zijn actiever dan de ouderen van vroeger. Niet-westerse migranten zijn minder actief dan autochtone Nederlanders; tegelijkertijd zijn tweede en derde generatie migranten actiever dan voorgaande generaties. Hogeropgeleiden zijn actiever en vaker lid van een sportvereniging dan laag- en middelbaar opgeleiden. In steden en andere dichtbebouwde gebieden neemt de druk op beschikbare ruimte toe. In krimpgebieden staan voorzieningen onder druk. De gemiddelde afstand tot voorzieningen zal toenemen waardoor de bereikbaarheid per fiets of te voet afneemt.

Economische ontwikkelingen
De commercialisering in de maatschappij en in de sport biedt nieuwe mogelijkheden tot sporten en spreekt mogelijk nieuwe doelgroepen aan.

Sociaal-Culturele ontwikkelingen
We hebben te maken met individualisering waardoor steeds meer individueel of in zelfgeorganiseerde groepen wordt gesport. Mensen hebben mogelijk minder behoefte aan de verplichtingen die aan clublidmaatschap zijn verbonden. Kinderen leren mogelijk minder over het omgaan met anderen, respect en samenwerken. Wanneer er minder in teamverband wordt gesport, zijn er mogelijk minder wedstrijden om te bezoeken. Tegelijkertijd zullen er ook toeschouwers zijn bij zelfgeorganiseerde activiteiten en wedstrijden.

Technologische ontwikkelingen
De ontwikkelingen in techniek en ICT-toepassingen kunnen worden ingezet bij evenementen, binnen het bewegingsonderwijs en activiteiten van verenigingen. Daarnaast kan het ondersteunen in de behoefte van de groep in de bevolking die hun sport zelf willen organiseren en zelf de mate van voortgang willen monitoren. Apps kunnen bijvoorbeeld ook worden ingezet om de vindbaarheid van accommodaties en routes te vergroten. De opkomst van de e-bike geeft mensen aanleiding om vaker en meer te fietsen.

De technologische ontwikkelingen brengen ook uitdagingen voor het werkveld sport en bewegen. Zo kunnen sociale media en games inactief gedrag uitlokken wat mogelijk ten koste gaat van sportdeelname en recreatief bewegen. Omdat wedstrijden via de media goed te volgen zijn, is er mogelijk minder behoefte om de wedstrijd daadwerkelijk bij te wonen. De toenemende mogelijkheden voor thuiswerken zorgen voor een afname in actieve mobiliteit en gebruik van de e-bike door mensen die al gewend waren te fietsen zorgt voor een afname in de intensiteit van bewegen.

Ecologische ontwikkelingen
De druk op de beschikbare ruimte neemt toe. Steden zijn dichtbebouwd en voor groen moeten mensen steeds vaker de stad uit. Lokaal kan het oppervlakte groep per inwoner dalen door bevolkingsgroei.

Politiek-bestuurlijke ontwikkelingen
Het stimuleren van sportdeelname staat op de politieke agenda. De overheid zet in op buursportcoaches met het doel meer kinderen aan het sporten en bewegen te krijgen. Buurtsportcoaches werken samen met scholen. Doordat kinderen langer op school zijn in voor-, tussen- en naschoolse opvang bestaan er meer mogelijkheden om kinderen te laten sporten. Door middel van het plan van aanpak bewegingsonderwijs wordt ingezet op twee uren bewegingonderwijs voor de groepen 3 t/m 8 op de basisschool. Sportstimuleringsbeleid richt zich op inclusiviteit. Ondanks deze ontwikkelingen is het de vraag hoeveel nieuwe sporters bereikt kunnen worden.

De aandacht voor gezondheid is toegenomen in de maatschappij. Een omgeving die uitnodigt tot eten en weinig bewegen leidt tot beweegarmoede en overgewicht. Sport en bewegen wordt zichtbaarder in de openbare ruimte. Met het aanleggen van sport‐ en speelplaatsen zoals Cruyff Courts, outdoorfitness en gezonde schoolpleinen wordt de omgeving beweegvriendelijk.

Overheden worden zich steeds meer bewust dat grote sportwedstrijden en - evenementen ook een aantal risico's met zich meebrengen. Dit kan een negatieve invloed hebben op het verlenen van toestemming voor grootschalige evenementen. De overheid voert een sanctioner‐/at risk‐beleid (bijvoorbeeld stadionverboden en VOG‐verplichtingen) en zet in op pestprogramma’s en het bevorderen van proactief gedrag bij leerlingen. NOC*NSF Nederlands Olympisch Comité * Nederlandse Sport Federatie (Nederlands Olympisch Comité * Nederlandse Sport Federatie) zet vooral in op preventie. Wel is er enige onzekerheid over of dit commitment zal beklijven, aangezien het ook veel financiële investeringen vraagt (bijvoorbeeld politieinzet). Goede bestuurders in een vereniging, een breed kader en een actief beleid op veilig sportklimaat, zullen ertoe leiden dat meer mensen zich veilig voelen in de sport.

Mogelijk verdwijnen sportclubs als gevolg van bezuinigingen, waardoor ouders en andere bezoekers minder wedstrijden kunnen bezoeken. Deze ontwikkeling is echter vrij onzeker: de vraag is of de bezuinigingen niet slechts tijdelijk zijn en of mensen niet op andere manieren gaan sporten en sport gaan bezoeken.

Sportclubs die niet het aanpassingsvermogen hebben om te voldoen aan de eisen van de moderne sporter lopen het risico dat leden vertrekken naar andere (particuliere) aanbieders of ongeorganiseerd gaan sporten. Binnen het onderwijs is grote mate van zelfregulering en het organiserend vermogen en veranderingsvermogen van scholen is beperkt. Wel is er in toenemende mate sprake van professionalisering van het bewegingsonderwijs, bijvoorbeeld in de vorm van een gespecialiseerde vakleerkracht. Niet alle scholen zullen echter de norm van twee lesuren per week nastreven of hun bewegingsonderwijs herzien. Kernvakken zoals taal en rekenen worden vaak belangrijker geacht, vooral omdat deze beoordeeld worden door de onderwijsinspectie. In het voortgezet onderwijs wordt vaker een accommodatie gehuurd dan in het primair onderwijs. Buitensportaccommodaties liggen echter vaak weg of zijn duur.

Verwacht aandeel wekelijkse sporters

Sla de grafiek Verwacht aandeel wekelijkse sporters over en ga naar de datatabel

BronRIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu , Regiobeeld CC-BY-SA 4.0 gelicenseerd; gebaseerd op Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2016 GGD'en, CBS en RIVM

Regiobeeld.nl is sinds mei 2019 in de lucht als bètaversie. De gepresenteerde cijfers zijn daarom nog onder voorbehoud.

Verwacht aandeel dat voldoende beweegt

Sla de grafiek Verwacht aandeel dat voldoet aan de beweegrichtlijnen over en ga naar de datatabel

BronRIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu , Regiobeeld CC-BY-SA 4.0 gelicenseerd; gebaseerd op Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2016 GGD'en, CBS en RIVM

Regiobeeld.nl is sinds mei 2019 in de lucht als bètaversie. De gepresenteerde cijfers zijn daarom nog onder voorbehoud.